Initiatiefnemers van "Amsterdam heeft een keuze" overwegen de rechter

Hoe zat het ook alweer?

In 2021 heeft Amsterdam, naar aanleiding van het bewonersinitiatief "Amsterdam heeft een keuze", dat meer dan 30.000 handtekeningen ophaalde, de verordening "Toerisme in Balans" aangenomen. Daarin zijn harde grenzen (20 miljoen) gesteld aan het maximaal aantal overnachtingen. Wordt die grens overschreven, dan moet de stad maatregelen nemen, die ervoor zorgen dat het aantal weer onder die grens zakt.

Wat er nu gaande is

Het aantal hotelovernachtingen (exclusief Airbnb, bed and breakfast en overige niet-hotel overnachtingen) was in 2023 al 20,7 miljoen. Ruim boven die grens dus. De gemeente heeft daarop "actie" ondernomen. Een serie maatregelen (minder riviercruises, minder zeecruiseschepen, geen nieuwe hotels) is aangekondigd, waarvan iedereen die een beetje in de materie is ingevoerd, weet dat deze het aantal zeker niet terug gaan brengen onder 20 miljoen overnachtingen. En daar zijn de initiatiefnemers (terecht) boos over. Ze vinden dat de gemeente geen feitelijke uitvoering geeft aan de verplichting, die in de verordening is opgenomen. En zijn bereid naar de rechter te stappen om de gemeente te dwingen meer te doen.

Wat is meer doen?

De toeristenbelasting fors verhogen, dat is waar zij op inzetten. In totaal met 30%, in stappen van jaarlijks 6%. De toeristenbelasting in Amsterdam is nu al één van de hoogste ter wereld, met een tarief van 12,5% op de netto overnachtingsprijs. Wanneer we uitgaan van een verhoging van 30%, en niet procentpunt, komt het uiteindelijke tarief op 16,25%. Een heel hoog tarief, maar de uitwerking op het aantal toeristen zal niet voldoende zijn. Een overnachting van 250 euro netto wordt dan ruim 290 euro in plaats van 281 euro. Ja, weer duurder, maar een reiziger die 3-4 dagen in Amsterdam blijft, zal echt niet, vanwege 9 euro per nacht meer, wegblijven. Wellicht wordt bedoeld dat de toeristenbelasting met 30 procentpunt moet worden verhoogd? Dan komt het tarief uiteindelijk op 42,5%(!!) en kost dezelfde overnachting maar liefst 356 euro. Dat zal ongetwijfeld een verschil maken, blijft natuurlijk de vraag hoeveel.

Een andere benadering

Zelf denk ik, dat een verhoging van 30 procentpunt niet haalbaar zal blijken, al is het maar om de simpele reden dat nergens ter wereld een dergelijk tarief (behalve in Bhutan) wordt gerekend en dus de redelijkheid ervan direct betwist zal worden. Ik denk dat het beperken van toegang tot de publieke ruimte, als het ware met digitale toegangskaarten, uiteindelijk de toekomst gaat zijn. Geen kaartje? Dan geen mogelijkheid om tickets te kopen voor musea, concerten, attracties, bezienswaardigheden etc. Daarmee wordt de aantrekkelijkheid van het bezoek zelf verminderd en worden toeristen, tamelijk hardhandig, richting andere keuzes bewogen. Ongastvrij? Een beetje allicht, maar de huidige situatie vraagt nou eenmaal om onconventionele keuzes.